EVOLUTIONIS TEMPUS

 

 

 

O concepto de tempo é unha derivada ou unha consecuencia de que a elasticidade e os sistemas elásticos sempre constrúen xerando unha nube de elasticidade ou unha topografía cunhas dimensións ou cuns límites que podemos considerar todo como un presente ou mesmo coma un futuro que modifica un presente, futuros que modifican presentes que a súa vez xeran novos futuros, desprazando deste xeito a topografía e os instantes presentes considerados serán agora pasado, de igual forma a como avanza un verme. Máis que considerar o tempo como un fenómeno instantáneo, hai que considerar o feito temporal como un fenómeno elástico, como un ancho de banda ou unha banda temporal que pode viaxar ó futuro e do futuro ó pasado, mais ao fin acaba avanzando.
O concepto de pasado, presente e futuro, o espazo-tempo, formalízase ao mesmo tempo que se crea unha topografía de relacións. O espazo-tempo non deixa de ser o mesmo, unha topografía, e é por isto que os adverbios "antes" e "despois" son ó mesmo tempo adverbios de tempo e de espazo, de lugar e de tempo. Cando hai relación e hai topografía, o presente, o pasado e o futuro son unha mera convención segundo nos situamos e nos sitúan nesa topografía. É a relación a que fai que algo distanciado no espazo ou espacialmente, pasado-presente e futuro, sexan ao mesmo tempo presente. Niso estriba a maxia do espazo-tempo que é ao mesmo tempo topografía e relación. A elasticidade constrúe topografías de relación e para narrar como estas relacións teñen lugar e dan lugar a unha historia usamos o antes e o despois, o pasado e o futuro.
Calquera nube de relacións é susceptíbel de xerar unha alforxa de pasados e unha alforxa de futuros que interaccionan entre eles para arrincar unha historia lineal. As nubes de elasticidade ou de relacións acaban creando dende un punto de vista temporal sistemas de pasados que constrúen futuros e futuros que inflúen aparentemente no pasado e é por este mecanismo recíproco polo cal as nubes de elasticidade ou os sistemas elásticos evolucionan, pero realmente só existe presente e futuro, o futuro modifica o presente que pasa a ser pasado se consideramos outro instante presente diferente, e daquela podemos afirmar ou concluír que o futuro modificou o pasado para actuar de modo intelixente nese instante presente. Realmente o pasado non existe pois cando construímos un pasado estamos desprazando a nube de elasticidade ou a topografía para xerar un novo instante presente.
A frecha do tempo radica en que a elasticidade sempre constrúe e a iso chamámolo futuros e cando nos desprazamos ou desprazamos esa topografía entón xorde o antes e o despois e aparece o pasado.

 

 

 

 

A frecha do tempo
Deste xeito podemos describir o avance da frecha do tempo da seguinte maneira: un instante presente constrúe futuros xerando unha topografía ou nube de elasticidade, eses futuros afectan ou inflúen neste noso presente e daquela comezamos a construír un pasado que nos leva ou conduce cara un novo instante presente respecto ao instante presente considerado con anterioridade, que agora será pasado e por iso dicimos que estamos construíndo un pasado do mesmo xeito que construímos un futuro, e desta maneira avanza a frecha do tempo, como unha tecedora ou como unha eiruga que se move. O pasado constrúe futuros e o futuro modifica o presente que decontado se incorporará á bolsa de pasados e así é o discorrer da frecha do tempo. O primeiro presente convírtese agora en pasado e chegamos a conclusión de que o futuro pode aparentemente modificar o pasado. Todo isto é debido a que o concepto de tempo xorde de que a elasticidade sempre constrúe (vontade divina) xerando unha topografía, futuros que modifican presentes que a súa vez xeran novos futuros, desprazando esa topografía e incluíndo os instantes presentes na alforxa do pasado. Recapitulando, o que fai o verme ou a nube de elasticidade é o seguinte: uns pasados constrúen uns futuros e eses futuros interactúan co pasado-presente, mais non con todos por igual, cuns máis que cos outros, entón algúns pasados-presentes acabarán morrendo ou xa non son necesarios e os que son útiles ou funcionais xeran a súa vez novos futuros tamén diferentes que expanden a área topográfica como unha masa de pizza ó ser estirada coas mans ou como unha mancha de aceite, e así móvese e avanza a frecha do tempo, o universo e a evolución. Que os novos futuros se creen e algúns pasados desaparezan para sempre é o que provoca que a frecha do tempo avance porque os pasados que quedan xa xeran novos e diferentes futuros. O novo presente convirte o anterior en pasado e a súa vez xerará novos futuros e deste xeito o tempo avanza e crea unha historia arrincada a unha nube de elasticidade. Os pasados-presentes crean futuros e os futuros modifican eses presentes que serán pasados ó considerarmos outro instante como presente e esta dinámica progresiva e recíproca a que fai que os sistemas elásticos avancen e evolucionen. O pasado constrúe futuros e o futuro ten a capacidade de modificar o presente que moi pronto será pasado polo que dicimos comunmente que o futuro ten a capacidade aparente de modificar o pasado para actuar de xeito intelixente nun tempo posterior considerado agora presente, tal que Xano. O deus Xano posuía a facultade de ver pasado e futuro de forma simultánea para poder obrar con sabedoría no tempo presente. O deus Xano dotouno da posibilidade de ver o pasado e o futuro ó mesmo tempo e así poder tomar decisións sabias e xustas. O deus Xano ten unha dobre interpretación espazo-tempo, por un lado, dende un punto de vista espacial e cartográfico, Xano mira a oriente e a occidente e, dende un punto de vista temporal, Xano mira ao pasado e ao futuro para ter un instante presente intelixente.

 

 

 

 

 

 

O tempo constrúe unha historia
Realmente o concepto de tempo maniféstase cando te desprazas pola topografía arrincando unha historia ou unha traxectoria. A realidade brota da constante interacción entre o pasado e o futuro. O pasado constrúe futuros e os futuros modifican o presente que pronto será pasado e así constrúese unha historia. O meu timeline de twitter comeza do seguinte xeito: "Arrinco historias de nubes de elasticidade...porque a elasticidade sempre constrúe...xerando unha topografía...pasados que constrúen futuros e futuros que constrúen pasados, tal que Xano". Edgar Allan Poe remata o seu libro "Eureka, un poema en prosa" co concepto de reciprocidade adaptativa segundo a cal a causa e o efecto son intercambiábeis, como nas boas novelas, pasados que constrúen futuros e futuros que constrúen pasados, tal que Xano, deus da masonería.

Deseño
Cando observamos aos seres vivos dános a impresión de que o fenómeno evolutivo ou a natureza pensa porque son historias arrincadas a unha nube de probabilidades onde se constrúen futuros e onde os futuros teñen a opción de modificar aparentemente o pasado-presente. Así é o deseño, onde o pasado e o futuro son conceptos recíprocos. O pasado constrúe ou imaxina un futuro e o futuro constrúe aparentemente un pasado mediante o cal materializamos ou creamos nun novo instante presente o obxecto imaxinado no futuro previamente. Non é o mesmo que o pasado modifique ó futuro e que o futuro modifique o pasado a que o futuro modifique o pasado e o pasado modifique o futuro. No primeiro caso reside a maxia da xeometría fractal. Toda migración constitúe un pasado que constrúe un futuro pero tamén, e segundo o principio de reciprocidade ou reversibilidade inherente á vida, de forma simultánea ese futuro ten a capacidade de construír un pasado e é por este motivo que as aves migratorias saben regresar.

Estamos construídos de futuros
Estamos construídos de futuros. Estamos feitos de futuros construídos por pasados. Tódolos sistemas elásticos son susceptíbeis de xerar nubes de futuros. O que define a topografía do espazo-tempo é que a elasticidade sempre constrúe e a esas construcións ou relacións chamámolas futuros por estaren espacialmente e virtualmente alonxadas de nós nese plano topográfico. O futuro é unha escolla dentro da nube de elasticidade para construír unha historia presente e observable "i'm going to". De feito a consciencia é elexir e traer ó presente o máis probable para construír unha historia. Os arquitectos estamos fartos de ver de que xeito as estruturas xeran futuros e como eses futuros volven cara atrás para reorganizaren novamente os momentos e os esforzos da estrutura que os deron orixe.

Futuros presentes
A relación fai que os futuros estean presentes. A maxia do tempo e das chamadas viaxes no tempo estriba ou radica en que o que chamamos pasado e futuro poden ser tamén ao mesmo tempo presente gracias á relación. Na película "A casa do lago", onde a mediciña e a arquitectura van da man, confírmanse dous preceptos temporais moi masónicos, o primeiro é que os futuros están aí, son relacións, e o segundo é que o futuro ten a capacidade aparente de modificar o pasado para así ter un presente intelixente, o futuro ten a capacidade de modificar o pasado-presente a través de cartas "proféticas" ata acadar a converxencia e o sincronismo temporal na mesma realidade e na mesma historia. Tamén na serie "Dark", a mellor serie de Netflix, lémbrase ou afírmase que o futuro ten a capacidade de modificar o pasado.
As relacións non entenden de pasado e de futuro, simplemente existen e son, e é ao considerarmos un instante presente e actual para esas relacións cando estas converxen e cando establecemos un pasado e un futuro na historia lineal fabricada. A maxia da evolución na natureza estriba e se fundamenta en que o pasado e o futuro están moi presentes, deste modo coido que a nube de elasticidade pode ser toda ela considerada un presente pero tamén futuro e pasado ao mesmo tempo. É a topografía das relacións as que fan que o futuro e o pasado estean e sexan moi presentes. Cando digo, evolutivamente falando, que os futuros están aí pero que non os vemos, refírome por exemplo ó penuxe das cabaciñas novas e como algo totalmente secundario e inapreciábel, unha fractalidade agochada, pode converterse nuns poderosos pinchos e nun futuro evolutivo seren os cornos dunha vaca. Do mesmo xeito a cor azul das patas dun alcatraz poden ser o futuro acubillado dalgunha relación oculta ou mesmo detrás do debuxo dunha pelaxe ou dunha plumaxe pode existir unha relación ou un futuro acubillado, un futuro en estado de latencia. Un intrascendente lóbulo nunha parte intrascendente do corpo humano pode ser un reservorio dun futuro que afecte á forma e desenvolvemento de calquera outro órgano. Falando da cotiandade, os futuros están aí e así cando entramos nunha panadaría e hai unha veciña relatando que o seu fillo tivo unha experiencia negativa nunha viaxe ou nun hotel determinado, todo iso constitúe un futuro que está modificando un pasado para ter un presente intelixente, pois se ti tiñas previsto aloxarte nese hotel agora cambiarás o teu destino e a túa historia vital. Ou cando o amigo dun amigo cóntache que non volvería a traballar na hostelería polas condicións laborais estache xerando un futuro ou unha información futura que che pode condicionar.

O futuro xa foi. As profecías
Da mesma maneira que o futuro modifica o presente podemos dicir que o futuro tamén modifica aparentemente o pasado dependendo do instante presente considerado. É o concepto de profecía segundo o cal o futuro xa foi.
O futuro xa foi é unha frase chea de fundamento cuántico e é tan desconcertante como as xeometrías de Calabi-Yau. O futuro xa foi e soamente temos que deprender del para ter un presente intelixente. Que saibades que o futuro xa foi e só nos queda aprender del. O futuro xa foi e só temos que descubrilo e aprender del. Daquela os arqueólogos non descubren o pasado, ás veces amosan o futuro. Do mesmo xeito e se cadra os africanos veñen do futuro e nin nós nin eles o saben. Agora que vimos o futuro só nos queda construírmos un pasado que nos leve a él para ter un presente intelixente.

 

 

 

 

 

© Marcos Castro Vilas, arquitecto

Evolución humana

 

 

 

Cuando sepáis que la evolución consiste en mermar y exacerbar fractalidades, entonces entenderéis al hombre de Neandertal.

Quien no conoce las verdaderas reglas de la evolución no sabrá que, lo que nos parece muy moderno puede ser muy antiguo, y todo por culpa del hombre de Neandertal, y lo que nos parece antiguo es moderno también por culpa del hombre de Neandertal.

Con esto quiero decir que Homo antecessor nunca dejó de ser Homo sapiens, y lo antiguo se convierte en moderno, y el Homo neandertal, debido al aislamiento y a las condiciones climáticas extremas de Europa, exacerbó las características anatómicas más "brutas" y menos "gráciles" del Homo heidelbergensis, convirtiendo de esta manera lo más moderno, cronológicamente hablando, en antiguo. Todo es una cuestión de clima, geografía y evolución. El aislamiento geográfico de las poblaciones compuestas por pocos individuos también es un factor o agente evolutivo básico para exacerbar o mermar rasgos anatómicos en poblaciones aisladas, es el caso de Homo heidelbergensis y Homo rhodesiensis.

Homo antecessor puede poseer rasgos de Homo heidelbergensis suavizados por hibridación de individuos procedentes del norte de Europa o bien ser rasgos inherentes y comunes al proceso evolutivo. Lo que sí demostró la genética y la proteómica es que Homo neandertal se originó en Próximo Oriente o Anatolia a partir de poblaciones locales de Homo heidelbergensis, no siendo, por tanto, Homo antecessor de Atapuerca el antepasado genético e inmediato de estas poblaciones, aunque sí puede ser un antepasado cronológico en el discurso evolutivo de las diferentes ramas o familias humanas.

 

© Marcos Castro Vilas, arquitecto

 

 

 

GNOSE

Na vida hai que ter claro a diferenza entre percibir e coñecer pois percibir a realidade convértete nun fascista-darwinista de ideoloxía animal que pensa ou cre que a evolución baséase na súa esencia en favorecer aos máis favorecidos os cales están sometidos a unha constante e inclemente selección natural que lles amarga a vida e a súa existencia e que mesmo ten a capacidade de promocionar as supostas e máis azarosas, arbitrarias e insignificantes mutacións xenéticas, pero a realidade e a verdade é que a selección natural non é o motor da evolución. 

A sucesión dos feitos ou o relato ben sendo o mesmo, mais nin os tempos nin a esencia é a mesma, cantas veces os relatos coinciden pero a realidade oculta dos feitos é moi diferente. Os animais, na súa esencia, fundamentalmente perciben pero descoñecen, e aínda así teño as miñas dúbidas da súa consciencia ó respecto, o que os converte maioritariamente en darwinistas-fascistas. Pero a evolución ten outros alicerces máis fondos que aínda que parezan semellantes en esencia non o son en absoluto e que son ámbito de estudo para a gnose, como porta de acceso ao coñecemento en profundidade. O darwinismo non deixa de ser un aditivo da vida, un mellorante da evolución, que favorece aos máis favorecidos, mais o ingrediente principal da evolución é unha cuestión de estudo que atinxe á gnose. É a loita maniquea, en bucle e sen fin, das aguias contra o compás e o motivo polo que os fascistas-darwinistas aborrecen á masonería como a ciencia que abre as portas do oculto e do hermético, da gnose e do coñecemento.

A realidade é dual e excluínte, constrúes namentres te deixan, onde unha parte mata á outra pero non ó revés, e a outra parte so lle queda defenderse no seu afán continuo por construír, mais niso reside o secreto da evolución. Digamos que somos froito ou xurdimos do choque entre a infinitude que diverxe e a infinitude que converxe, pois cando a infinitude diverxe ás veces cambia de sentido e entón a infinitude converxe e xera unha burbulla que se infla ata ser oprimida novamante pola infinitude diverxente. Xa que logo, a finitude xorde do choque ou do equilibrio entre a infinitude converxente e a infinitude diverxente. Por iso cando un tumor ou o cancro desenvolve unha fractalidade ten necesariamente que desactivar as chaves da cohibición e é nesas mutacións da beira escura da cohibición onde hai que actuar e volvelas a activar de novo para acadar unha terapia exitosa contra o cancro. Deste xeito para que un cancro se desenvolva hai que apagar as chaves da cohibición, e supoño que para que remita haberá que facer o contrario, acender as chaves da cohibición.

Vivir é esquivar e constrúes se te deixan. A este respecto existe unha personaxe mitolóxica do entroido zamorano e sardo chamada filonzana ou filandorra que, no seu papel de moura tecedora e construtora de megalitos, é unha deusa dadora de vida na súa función como tecedora do fío da vida pero tamén posúe as tesoiras que o poden cortar en calquera intre. Ben é sabido que os celtas e o celtismo máis auténtico e xenuino parte do caos como primeira estratexia organizativa, constituíndo a principal aportación da compoñente africana ao celtismo, mais a plasticidade tamén alimenta a envexa e o odio, a plasticidade hai que sabela xestionar porque da hostias como panes.

Seguindo coa cuestión, os físicos descoñecen por completo que existe unha "vontade divina e natural" da elasticidade que sempre constrúe e que favorece as partes máis resistentes da estrutura e, cando ten a opción ou se lle da a opción de manifestarse ou de expresarse en liberdade, entón, a realidade convértese nunha historia arrincada a unha nube de probabilidades ou nube de elasticidade, concepto estrano e anti-intuitivo no que se basea a mecánica cuántica, aparentemente tan difícil de entender para os mesmos físicos. Como a elasticidade pode ter vida propia sen o noso control, pregúntanse os físicos. ¿Existe ou non existe o imaxinado?, non obstante ten a capacidade de modificar o comportamento do observable pero non pertence ao observable ou medible e xeralmente traemos cara o observable o máis probable. A este respecto, ante a pregunta habitual de ¿que é a consciencia?, pois a consciencia é arrincar unha historia a unha nube de probabilidades, é traer ó máis probable á realidade e tecer ou construír deste xeito unha historia ou un fenómeno físico observable. Neste senso, o método de Cross, ou contas da vella para o cálculo de estruturas, baséase en xerar constantemente futuros que obrigan a reorganizar os esforzos que os orixinaron nun primeiro momento, nunha especie de "toma e daca" converxente ata acadar un estado final ou límite de equilibrio. Mesmo semella que existe un certo paralelismo entre o fenómeno da observación na mecánica cuántica e o feito de colocar unha carga puntual nunha estrutura, pois ó final de contas trátase de arrincar unha historia converxente a unha nube de elasticidade. Medir ou observar é poñer unha coacción, é poñer unha carga. Moitos biólogos mesmo cren ver a Deus cando observan por exemplo traballar a un ribosoma ou cando observan a un fagocito perseguir a unha bacteria, mais eu simplemente vexo a "vontade divina" da elasticidade que sempre constrúe e que evolucionou de tal xeito que só sabe construír ou relacionarse desa maneira.

A flor da pentalfa ou pentagrama pitagórico representa a construción na natureza baseada na proporción áurea, onde a relación da parte e a mesma que a relación do todo, nunha sorte de reiteración continua ou fractalidade.

 
© Marcos Castro Vilas, arquitecto
 

 

Apéndice á philosophiae zoologica quantica

 

Mermar ou exacerbar fractalidades para buscar a adaptabilidade permítenos explicar o mimetismo e a camuflaxe. A fractalidade, se está nas súas mans, nos seus pasados e polo tanto nas súas posibilidades, sempre busca a maior adaptabilidade. É a vontade divina da elasticidade que sempre constrúe. A fractalidade exacérbase buscando a máxima adaptabilidade co medio e coa contorna, coma o pezuño dun ungulado, e do mesmo xeito un insecto palo ou unha mantis flor.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Outras veces a fractalidade exacérbase, coma outro mecanismo de defensa calquera, coma un corno ou coma un aguillón ou coma un pincho nunha planta, para aparentar ser un becho máis grande do que un é na realidade.

 

 

 

 

E outras veces as fractalidades desenvólvense nun entorno ou nunha vida totalmente ás escuras, nas fonduras das tebras, onde reina a escuridade máis absoluta e onde habitan as augas do Nun, da plasticidade e do mal. 

 

 

 

 

 

 

A ciencia do volume xera dous estados diferenciados ou maniqueos, por un lado un estado de excitación e por outro lado un estado de represión ou cohibición por contacto que dende un punto de vista ontolóxico tradúcense en dous tipos de emocións, isto é, emocións exacerbadoras (ledicia, ira, metástase) e emocións mermadoras (medo, tristura, apoptose). As emocións son potentes catalizadores para mermar ou exacerbar fractalidades, a ledicia o medo ou o estrés xogan un importante papel dende o punto de vista ontolóxico. As emocións son a parte máis animal, primitiva e fonda de nós, os animais e tamén as plantas son todo emocións. Por norma xeral, a ledicia e a ira son emocións exacerbadoras namentres que o medo e a tristeza son emocións mermadoras ou cohibidoras. A ira e o estrés, e tamén o medo, como emoción secundaria ou causal, ten a capacidade de exacerbar fractalidades como a pelaxe erizada das hienas ou os numerosos saíntes puntiagudos dos dinosaurios. Noutros casos a ira e a agresividade dos machos (de quen percibe pero descoñece, dende un punto de vista darwinista, e considera que a lei do máis forte é o motor da evolución) é a causa do destacado dimorfismo sexual (fractalidades exacerbadas) tanto en aves como en mamíferos. No caso das aves femias, o medo ou a timidez de quen ten que chocar os ovos con coidado e protexer a prole dos seus depredadores serve para mermar fractalidades, dando lugar a plumaxes moito menos vistosas e máis camufladas.

Os seres vivos, amais do seu propio cerebro, eles mesmos son auténticos cerebros onde as emocións xogan un papel destacado, e polo que o estudo da evolución sería máis unha cuestión de psicoloxía e de psicólogos. Á fin e ao cabo o cerebro non deixa de ser un "álter ego" do organismo deseñado, baseándose na fractalidade que constrúe futuros, para xerar conductas de adaptabilidade, o cerebro non deixa de ser unha máquina deseñada para exacerbar e mermar fractalidades como o son os seres vivos, tamén plantas e animais. Resumindo, nin a selección natural nin as mutacións azarosas son o motor da evolución, a evolución é puro equilibrio entre un principio inhibidor e un principio exacerbador segundo as necesidades e as emocións, ó máis puro estilo lamarckista. Repito y subrayo, la selección natural no es el motor de la evolución.

Os animais, aínda que profundamente hedonistas, perciben pero descoñecen (gnose-masonería e aínda sendo así teño as miñas dúbidas) por iso son darwinistas-fascistas e por iso o fascismo detesta e odia tanto á masonería, o darwinismo é a teoría ou o aditivo ou o mellorante da evolución que favorece aos máis favorecidos, esa é a súa única aportación, por outro lado unha obviedade de tipo financista xa defendida por Lamarck no seu momento. É ben sabido que cando unha estrutura ten unha parte en risco de colapso, a propia estrutura reacomódase para favorecer as partes máis resistentes da mesma, ergo a elasticidade sempre constrúe (mecánica cuántica). A evolución é un proceso de transformación máis rápido do que se adoita a crer, onde existen estadios transitorios ou intermedios onde a inclemente selección natural, mutante e darwiniana, brilla pola súa ausencia. O mundo, o universo, a vida bascula sempre entre dous polos maniqueos, entre a elasticidade da orde e a plasticidade do caos, que se traduce nun principio exacerbador ou vontade divina da elasticidade que sempre constrúe e nun principio inhibidor de mínima enerxía ou de máxima entropía.

Mesmo foi preciso estudar arquitectura para descubrir esa "vontade divina" na que a elasticidade sempre constrúe e que se lle escapa aos físicos, e é por iso polo que non entenden a mecánica cuántica. Os arquitectos estamos fartos de ver como as estruturas xeran futuros e como eses futuros volven cara atrás para reorganizarche novamente os esforzos e os momentos da estrutura (o afamado método de Cross).

Con todo, a realidade, por sorte e evolutivamente falando, é dual e excluínte, pero soamente unha parte ten a capacidade para matar á outra, á outra só lle queda a opción de defenderse, ou o que é o mesmo constrúes mentres te deixen ou se te deixan, nunha sorte de equilibrio continuo. Deste xeito a existencia, a vida e a evolución mana ou agroma dunha sorte de equilibrio entre a nada que diverxe e a nada que converxe, entre un infinito que diverxe e un infinito que converxe, entre a elasticidade que constrúe sen fin e a plasticidade que se desfai e flúe sen fin.

 

 

 

 

 

 

 

Toda migración constitúe un pasado que constrúe un futuro pero, segundo o principio de reciprocidade ou reversibilidade inherente ou consubstancial á vida, ese futuro de maneira simultánea ten a capacidade de construír tamén un pasado, e é por este motivo polo que as aves migratorias saben regresar cando migran.

 

 

 

 

 

 © Marcos Castro Vilas, arquitecto

 

 

 

Ciencia en Santo Domingo de Bonaval

 

 

Durante a Idade Media a cidade de Santiago de Compostela foi protagonista dunha intensa actividade intelectual e científica gracias a labor levada a cabo por franciscanos e dominicos nos seus studia conventuales fundados en Santiago de Compostela en torno ó ano 1220 e coincidentes no tempo co inicio da mesma actividade por parte dos franciscanos no seu convento de Oxford, fundado en 1224 baixo a tutela de Roberto Grosetesta, e tamén coincidente coa que os dominicos comezaron no seu convento de Saint Jacques de París no ano 1218. Neste senso, a cidade de Santiago de Compostela demostrou un interese e unha tradición temperá polos estudos da ciencia e da filosofía natural, polo estudo das chamadas cousas naturais (metafísica, xeometría, astronomía-astroloxía, física, medicina e todo o conxunto de disciplinas que hoxe chamamos bioloxía). En Santiago de Compostela creouse ben cedo un núcleo de vida intelectual atento ás últimas novidades que comezaban a circular polos centros intelectuais da Europa cristiá. Na Europa de comezos do século xiii estábase a vivir unha grande e frenética vitalidade nos círculos intelectuais da época coa chegada masiva de textos e escritos científicos grecoárabes, como o corpus aristotelicum, que permitían ao home medieval acercarse á realidade e chegar a comprender a totalidade do cosmos, tanto do macrocosmos como do microcosmos. "Os escritos cosmolóxicos de Ptolomeo e dos seus comentaristas árabes Alfarabi e Algazel, os metodolóxicos, cosmolóxicos e biolóxicos de Aristóteles, da man de Avicena e Averroes, a xeometría grega de Euclides comentada polos árabes" favoreceron un campo de cultivo axeitado para crear as condicións necesarias para fomentar entre os intelectuais cristiáns o estudo e o interese polas chamadas cousas naturais, polos animais, as flores e polas árbores, pola reprodución e o crecemento, eran "todos eles fenómenos naturais capaces de ser coñecidos, comprendidos e, polo tanto, dominados polo home, coa nova ferramenta da razón debidamente adestrada nos novos métodos da lóxica aristotélica, das novas ciencias da matemática (astronomía-astroloxía), do "novo Aristóteles" que, dende o mundo grego e por vía dos árabes (e a escola de tradutores de Toledo), permitía acceder ao complexo e fascinante mundo que se agocha tralo adxectivo "natural", "as chamadas "cuestións naturais" (dende o arco da Vella, á choiva, dende a orixe da vida ao porqué da enfermidade e da morte, dende o proceso de xeración biolóxica ao tamaño do cosmos), ofreceranse coma unha nova fronteira do coñecemento ó intelectual europeo dos séculos xii e xiii. As propias relacións humanas podían mesmo ser melloradas e ordenadas socialmente se á lectura evanxélica se lle engadía a dos libros sobre a ética de Aristóteles aos que moi pronto se lle engadirían tamén os da Política do mesmo autor". Os novos libros naturais aristotélicos e árabes estiveron á disposición dos círculos intelectuais cristiáns dende a transición dos séculos xi e xii e xa de forma plena e masiva a partir dos anos centrais do século xii, no caso da península ibérica gracias ás traducións latinas que se fixeron dende o árabe e dende o grego, introducindo ciencias seculares como a aritmética, a xeometría, a astronomía, a medicina e a filosofía natural, a través da presenza de dominicos italianos no studium murciano moi próximo á realidade científica musulmá que perdurou en Murcia ata a revolta de 1267, tamén ao retorno dunha xeración de estudantes franciscanos e dominicos que se graduaron nas universidades europeas no último terzo do século xiii e que se familiarizaron coa difusión das cuestións naturais. O mesmo San Domingo de Guzmán, fundador da orde dos dominicos, formouse nas chamadas artes liberais no studium de Palencia, vencellado con Chartres, para despois pertencer ó cabido de Osma. No seu pensamento sempre estivo presente a idea de facer compatíbel a mensaxe da vida evanxélica centrada na pobreza coa vocación e o interese intelectual. Esta maridaxe entre aristotelismo e cristianismo que caracterizou aos intelectuais dos séculos xii e xiii está tamén presente na obra do franciscano zamorano Juan Gil que no prologo da súa obra Historia naturalis di o seguinte: "A codia protexe ás árbores, as plumas e o peteiro ás aves, ás escamas aos peixes. Deste xeito, a providencia do creador dotou a cada cousa segundo a súa función natural". "As follas e as súas formas...tódolos membros do corpo do home...todo iso está gobernado pola sabedoría divina". Do mesmo xeito este fragmento aristotélico recollido por Miguel Scoto na súa versión árabe-latina do texto De partibus animalium resume as inquedanzas dos filósofos naturais do século xiii por armonizar cristianismo e ciencia: "Debemos admirar as formas e alegrarnos no artífice que as realizou".
Pola volta do ano 1220, tres centros científicos e intelectuais destacaban en Santiago de Compostela naquela época, a propia sé episcopal e os studia dos franciscanos e dos dominicos no convento de Val de Dios e no convento de Bonaval. Neste senso debeu existir nos conventos franciscanos e dominicos de Santiago de Compostela unha intensa actividade intelectual conformando unha pequena comunidade de mestres e discípulos, membros dos seus respectivos studia e onde se ensinaba e cultivaba todo o material achegado pola ciencia árabe e polo saber do novo Aristóteles. As materias propias e tradicionais do trivium e do quadrivium van quedar desfasadas para dar paso á nova filosofía natural que pretende ofrecer unha visión máis global e máis compresiva da Creación conforme a outros centros intelectuais da Europa cristiá, especialmente a escola de Oxford e o convento parisino de Saint-Jacques. En consecuencia, a nova tradición aristotélica vai estar presente nos conventos de franciscanos e dominicos de Santiago de Compostela (Boecio, escritos naturais de Aristóteles, Avicena e Averroes, todos eles presentes nos studia de Val de Dios y de Bonaval, items 25-27,5,38,41-44 do Apéndice documental) que gozaban tamén da protección da orde bieita de San Martín Pinario. Deste xeito desenvolveuse en Santiago unha importante actividade intelectual baseada na utilización sistemática dos libros naturais do corpus científico greco-árabe, favorecida en parte pola actividade científica de Pedro Gallego no recentemente creado studium dominico situado na estratéxica rexión de Murcia e a súa máis que probábel relación coa actividade intelectual da corte do rei Afonso e os círculos intelectuais galegos que permitiron o acceso ás traduccións de Bartolomeo de Messina na corte do rei Manfredo de Sicilia. Ambas ordes gozaron tamén da protección do arzobispo de Santiago, que defendía que a renovación do clero pasaba polo estudo das Sagradas Escrituras armonizadas coa nova tradición aristotélica que buscaba a comprensión do mundo natural mediante o uso do razonamento lóxico e matemático. Xa en tempos de Xelmirez (1100-1140) establecérase unha escola catedralicia de primeiro nivel, enviando aos seus clérigos a París e a Bolonia, así como a presenza na súa corte de Roberto, médico de Salerno que introduciu as cousas naturais propias dos intelectualizados médicos salernitanos da época. Os posteriores arzobispos, Pedro Muñiz e Bernardo II, viron na colaboración coas novas ordes mendicantes un factor imprescindíbel na renovación intelectual do clero da súa diócese.
En resumo, a comunidade franciscana de Val de Dios e a comunidade dominica de Bonaval en Santiago de Compostela amosaron un interese especial cara o estudo da Sagrada Escritura pero tamén das matemáticas e das ciencias naturais en datas moi temperás, entre 1222 e 1230 e ao mesmo nivel que o célebre convento franciscano de Oxford ou o centro dominico de París, onde a lectura dos escritos naturais de Aristóteles, Avicena, Algazel ou Alfarabi e a realización de pequenos experimentos formaban parte da vida diaria. Dende moi cedo temos constancia da presenza de textos aristotélicos na península ibérica traducidos en Toledo (1217-1220) por Miguel Scoto antes da súa partida cara a corte normanda de Sicilia onde é probábel que se acometera a partir de 1227 a tradución do árabe ó latín do importante corpus filosófico natural de Averroes por un grupo de tradutores entre os que figuraba o propio Miguel Scoto. No caso de Galicia, gracias a un documento datado en 1222 existente na Biblioteca vaticana podemos coñecer o novo mundo intelectual de Santiago de Compostela nos comezos do século xiii a través dunha lista de libros da nova filosofía natural greco-árabe retirados da biblioteca arzobispal onde se atopaban acubillados, por parte dos estudantes Pedro Odoario, Martin Fernandez e Xohan Fernandez.

BIBLIOGRAFÍA:

-GARCÍA BALLESTER, LUIS: "Naturaleza y Ciencia en la Castilla del siglo XIII. Los orígenes de una tradición: los Studia franciscano y dominico de Santiago de Compostela (1222-1230). Artículo PDF, CSIC, Barcelona.

Mosteiro de Oseira, un bosque

 

 

Os greenmen no escudo da fachada do mosteiro

Deus Xano na clave da sala capitular @magago

Sala capitular ou das palmeiras co deus Xano

Sala capitular ou das palmeiras

Sala do refectorio do mosteiro

Motivos florais na sala do refectorio

Bóveda da escaleira dos bispos

PHYSIS

 

 

https://beyondthehumaneye.blogspot.com

 

Physis es un concepto o idea griega que surge con los filósofos presocráticos de la llamada Escuela de Mileto. Para los griegos la physis era un "saber al que llaman investigación acerca de la naturaleza", la physis era la indagación acerca de la naturaleza que se proponía explicar toda la realidad, todo lo actualmente existente, el cosmos, la configuración actual del universo o cosmogénesis, pero también el origen y la constitución de los seres vivos, las plantas y los animales (biogénesis) y entre éstos lo que atañe a la especie humana (antropogénesis) y una vez constituida la especie humana también su desarrollo cultural, dando a entender que los filósofos presocráticos sólo se interesaron por la naturaleza y mostrando exclusivamente curiosidad por la cosmología.
La physis deja a un lado la mera descripción para preguntarse el porqué de las cosas "la realidad por oposición a la experiencia externa e inmediatamente perceptible". La physis, en tanto que investigación, busca lo oculto dejando a un lado las apariencias, "la armonía no manifiesta es mejor que la manifiesta", decía Heráclito. Es por ello que la physis busca el sustrato, el concepto que hay detrás de los procesos, la raíz de las cosas, la búsqueda de las causas y de las cosas primeras es el objeto de la physis, ¿cómo se generan las cosas, los procesos?, ¿cuál es su causa? La physis hace referencia a la generación inicial y primera.
En la literatura griega aparece por primera vez la palabra physis en la Odisea de Homero, en dicho poema épico Odiseo relata cómo fue Hermes el que le mostró la physis de la planta moly, el antídoto necesario para revertir el hechizo que Circe hizo a sus compañeros de viaje, convirtiéndolos en cerdos.
La physis representa la investigación científica, el conocimiento de la investigación científica, de dónde y de qué manera se ha originado el orden en la naturaleza y en el universo al que llamamos cosmos, "es el modo en que la naturaleza está ordenada y es el orden que la naturaleza, ella misma, genera e impone. Aquél y ésta son caracterizados con calificativos propios de lo divino". La búsqueda de la naturaleza de todas las cosas y la pretensión de universalidad caracterizan a este tipo de investigación filosófica, "de dónde y de qué manera" se ha originado el orden en la naturaleza y en el universo, lo que los sabios denominan cosmos. La physis estudia la génesis o la generación de los procesos, la causa, el porqué. Su ámbito de estudio es el cosmos que tiene como principio generador el arkhé. La physis estudia los procesos que tienen lugar en el cosmos y trata de dar lugar a una explicación de los procesos, de cuál es su naturaleza. El cosmos generado por el arkhé se expresa a través de una physis de relaciones que se pueden conocer a través de la ciencia. El cosmos, el orden, se genera o crea a partir de un principio llamado arkhé que da lugar a una physis o comportamiento o conocimiento de las causas o cosas naturales, en este sentido la physis estudia la razón de ser de los diferentes fenómenos naturales que tienen lugar en el cosmos generado por un principio común y original llamado arkhé.
El concepto de physis está muy vinculado al concepto griego de cosmogénesis o conocimiento de cómo surgió todo el cosmos como orden universal y pone de manifiesto la curiosidad de los sabios empeñados en especular sobre los secretos de la naturaleza, "la cosmogénesis era, sin duda, no sólo el capítulo primero y más espectacular de este magno proceso, sino también aquel momento que permitía más adecuadamente comparar la nueva especulación de los filósofos con las teogonías y cosmogonías al uso". Para los griegos la palabra cosmos significa orden pero también adorno o belleza, asociaban la belleza al orden, "el orden no es cualquier colocación o disposición, sino la disposición más adecuada en cada caso". Para Pitágoras, la palabra cosmos, como orden universal estaría conectada con la de armonía.
La physis como investigación acerca de la naturaleza implica el principio de arkhé, dando lugar a una estructura desarrollada de la realidad que en el caso de la cosmogénesis griega recibe el nombre de cosmos. El conocimiento o la investigación del cosmos constituye la physis que busca averiguar la naturaleza científica de las cosas naturales, el origen de los procesos, los porqués más allá de la mera descripción de los mismos, todo ello en el entorno del cosmos como lo creado y cuyo origen o principio generador es el arkhé. La physis es el conocimiento o la investigación de las cosas naturales en base al arkhé como el principio que da origen al cosmos (orden) a partir del caos primigenio. El caos constituye el primer eslabón de la cadena a partir del cual se inicia todo el proceso creativo, el caos como fuerza o poder generador que da lugar a la cosmogénesis. Por extensión el cosmos se refiere al universo entero, abarca a toda la naturaleza creada bajo el principio de arkhé y el estudio del cosmos en base a este principio es objeto de la physis. La investigación científica del cosmos cuyo principio es el arkhé constituye la physis, "la realidad subyacente a las cosas de nuestra experiencia".
La palabra physis encuentra un lugar privilegiado de aplicación en contextos de carácter médico. "Para Aristóteles solamente los seres "naturales" poseen physis y que la physis de los seres naturales es el principio interno de su movimiento y de su reposo". Frente a esta visión interesante pero restrictiva de Aristóteles, la physis es una noción general que abarca toda la realidad en su conjunto, al universo en su totalidad.
En el campo de la ciencia y de la medicina tenemos la disciplina de la fisiología, la etimología de la palabra fisiología deriva de physis que significa "naturaleza, origen" y "logía" que significa estudio o conocimiento. La fisiología es el estudio científico de las funciones y mecanismos de los sistemas vivos. Es una subdisciplina de la biología. La fisiología se centra en cómo los organismos, los sistemas de órganos y los órganos individuales, las células y las biomoléculas llevan a cabo las funciones químicas y físicas en un sistema vivo. Según los campos de estudio se puede dividir en múltiples disciplinas como la fisiología humana, la fisología médica, la fisiología animal, la fisiología vegetal, la fisiología celular o la fisiología comparada. La fisiología es fundamentall en el estudio de los procesos biofísicos y bioquímicos, hasta existe un premio Nobel de Fisiología o Medicina para aquellos logros científicos excepcionales en fisiología relacionada con el campo de la medicina. Un estado de funcionamiento anormal de la fisiología daría lugar a un estado patológico donde se incluyen muchas enfermedades. En este sentido la fisiología proporciona el carozo en el cual colocar los granos de maíz derivados de la investigación científica.

 

 

 

BIBLIOGRAFÍA:

-CALVO MARTÍNEZ, TOMÁS, "La noción de Physis en los orígenes de la filosofía griega". Daimón, Revista de Filosofía nº21 (La invención del Logos), año 2000, págs 21-38. Universidad Complutense.

Os alicerces do Entroido

 

 

Adoitamos asociar a nada co baleiro pero agora coñecemos que o baleiro ten a súa estrutura que permite que as cousas fiquen e teñan consistencia, por exemplo que unha cadeira non se desfaga ou non se descompoña. Pola contra ou en contraposición a nada flúe, esfiáñase, comprímese e extrusiónase ou esprémese dando lugar a un campo elástico, o que os gregos chamaban o cosmos. Todo o plástico é susceptíbel de sufrir flatulencias. A elasticidade non é máis que plasticidade autoconfinada, a infinitude constrinxida na finitude, e é daquela cando xorde a relación ou o emparellamento, os protóns cos neutróns, os átomos cos electróns, porque a vida é relación.
O entroido máis que unha festa é unha cerimonia, un ritual de iniciación da comunidade nos segredos do cosmos e no que subxace toda unha cosmovisión, unha fermosa cosmoxénese que permitía aos membros da comunidade situarse na comprensión do universo e do acto da creación. O entroido enxalza ou loa a plasticidade e o caos como enerxía dadora de vida, a plasticidade que xorde da infinitude, do número pi que define a curva e maila onda e que se autoconfina, se limita ou reclúe, pola extrusión do proceso inflacionario do Big Bang para dar lugar a orde, ao cosmos dos gregos, a relación. O entroido pode considerarse, xa que logo, unha auténtica relixión na medida en que tódalas relixións son construcións humanas a partir das cosmogonías primixenias que procuraban explicar a orixe do universo e comprender as forzas que o gobernan.
Neste senso un dos personaxes ou das máscaras máis importantes do entroido é o da Filandorra zamorana, a Cardadoira asturiana, a Corajisima calabresa ou a Filonzana sarda ou mesmo a nosa Vella galega co fuso, coas súas traxes negras símbolo da escuridade e as súas engurras símbolo da plasticidade. A Filonzana é unha máscara protagonista do carnaval sardo da localidade de Ottana, representa a unha muller vestida totalmente de negro cunha máscara tamén negra e que leva un fuso de liño ou la na man. Está tamén presente nos carnavales de Gljev en Croacia. Ten paralelismos co mito da moura galega e deste xeito o dolmen de Cabaleiros en Tordoia foi construído por unha moura tecedora cun neno no colo. O fiadeiro amósasenos como unha actividade de carácter feminimo altamente iniciática.
A fonda cosmoxénese ou cosmovisión que subxace no ritual do entroido representa un auténtico coñecemento científico ou physis que se remonta no tempo a épocas prehistóricas do Paleolítico Superior cando as mascaradas se espallaban  e impregnaban o fértil deserto do Sáhara por aquel entón e que sobreviviron nas máscaras do Bilmawen en Marrocos ou nas mascaradas da etnia diola na rexión de Casamance en Senegal, para cruzar o Atlántico e ficar inmutábel na cerimonia Hain dos selknam en Tierra de Fuego ou no ritual Yaokwa para restablecer a orde cósmica dos indios arawaks da tribo enawene nawe do Brasil. Neste senso detrás da personaxe da Vella ou da Filandorra dos entroidos ibéricos agóchase o remanente dunha antiga deidade paleolítica, unha deusa da plasticidade e da escuridade, das tebras, pero ao mesmo tempo e segundo a cosmoxénese anterior era unha deusa dadora de vida e polo tanto deusa da fertilidade e de relación. A estrutura do entroido co seu significado e cos seus personaxes mantívose incólume na cerimonia Hain da tribo dos selknam. A tribo dos selknam era un pobo, extinto na actualidade, orixinario da Tierra del Fuego na Arxentina, era un pobo nómade de cazadores recolledores polo que se pode considerar un pobo que conservou costumes características do paleolítico. Por este motivo os selknam son ou eran un pobo moi interesante na medida que atesouraban na súa cultura e nos seus costumes toda a ancestralidade que no seu día ocupou o fértil deserto do Sáhara e que nun momento indeterminado da prehistoria cruzou os 3000 kilómetros que separan América de África. A cerimonia Hain era o entroido dos selknam que buscaba a partir do caos restablecer a orde cósmica. Artellábase nunha serie de escenografías que comezaban no outono e que podían chegar a durar mesmo catro meses e nas que os iniciandos se mergullaban no coñecemento do ben e do mal, no antagonismo cósmico entre o mundo elástico e o mundo plástico. Compoñíase dunha serie de rituais nos cales os anciáns da tribo revelaban oscoñecementos segredos aos rapaces novos chamados kloketen ou iniciandos. Era unha celebración estritamente reservada para os homes, totalmente hermética para mulleres e nenos, unha cerimonia de iniciación de paso da pubertade á idade adulta que pretendía resaltar a oposición entre o ben e o mal pero tamén poñer en valor o coñecemento ou physis da plasticidade como xermolo ou dadora de vida e polo tanto de fertilidade. Eran uns festexos moi anhelados polos selknam e nos cales a tribo na súa totalidade entraba en comuñón co cosmos coa súa natureza e coas súas propiedades, coa súa physis. Os dous personaxes principais do ritual eran a deusa Xalpen e os seus guerreiros chamados Shoorte. Dentro desta cosmovisión destacaba a deusa Xalpen, deusa do mal, da destrución e do caos, do mundo plástico e escuro, deusa do inframundo cos seus soldados destrutores chamados Shoorte. Os Shoorte ían excesivamente pintados e con fermosas máscaras, eran os personaxes máis chamativos do ritual, mais no mundo plástico e escuro do caos e da destrución destacaba Xalpen, Xalpen era unha muller malévola e furiosa que devoraba a toda aquel que se lle acercaba e buscaba satisfacer con eles os seus apetitos sexuais. Xalpen era unha devoradora de homes que eran conducidos á residencia de Xalpen no inframundo coa intención de manter relacións sexuais con eles. Xalpen válese dos seus guerreiros Shoorte para infundir o caos e a destrución e aterrar a nenos e mulleres. Os Shoorte equivalen aos nosos choqueiros e peliqueiros do entroido galego. As mulleres debían abastecer continuamente a Xalpen e se algunha muller era ruín nas súas doazóns, era duramente castigada polos guerreiros de Xalpen, os Shoorte. Os Shoorte eran guerreiros áxiles e de fermosa figura que ían prodigamente pintados e con máscaras. Son representados por homes mozos, áxiles e de boa estatura. A súa función é saír da Choza Grande, chamada Hain e espallar o caos e a destrución, furiosos baten e golpean as cabanas das mulleres, ciscando todo e agochándoo no bosque. O momento culminante da cerimonia era o parto de Xalpen, semellante ao parto da Vijanera en Cantabria. Keternen era o fillo de Xalpen cun iniciando. Keternen como fillo de Xalpen destacaba pola súa decoración corporal, con abundante penuxe branco pegado ao corpo. A escena de Keternen era a máis fermosa e esperada de todas e provocaba verdadeiro pracer a todo o mundo. Outros personaxes do ritual eran Olim, Kátaix, Mátan, Kósmenk, Kulan, Háinxo, Kewánix, Kulpús ou Hóstan. As celebracións do Hain destacaban pola súa sorprendente multiplicidade de formas e colores propios do mundo plástico. Esta forza creativa de fantasía e cor contrastaba coa sobriedade e austeridade dos selknam na súa vida cotiá. Xunto a esta multiplicidade de figuras e cores tamén se combina unha abundante variedade de persoeiros e caracteres. Personaxes torpes, panocos, de perversas intencións ou desexos, de poderes extraordinarios, de carácter iracundo, mesmo outras veces eran figuras cómicas, cheas de humor, espíritos de sensualidade exacerbada e outras de carácter boíño ou benfeitor. En resumen, a cerimonia Hain era unha catarse colectiva louvando á plasticidade baseada nunha múltiple selección de figuras polícromas multiformes e de diferentes características que representan o coñecemento científico, a physis, da plasticidade como dadora de vida, do plástico xorde o elástico a partir da contención, a relación, a vida, a orde cósmica.

 

 

 

 

© Marcos Castro Vilas, arquitecto

 

 

 

Philosophiae zoologica quantica

 

  

La vida tiene su origen en la reversibilidad de ciertas reacciones químicas sencillas que acabó dando lugar a un metabolismo reversible más complejo. La elasticidad, en este caso la reversibilidad, siempre construye generando una topografía de relaciones, pasados que construyen futuros y futuros que construyen pasados para tener así un instante presente inteligente. Toda nube de relaciones es susceptible de generar una bolsa de pasados y una bolsa de futuros que interactúan entre ellos en el momento que intentamos arrancar una historia de la misma. Es el concepto o principio de reciprocidad adaptativa en el que la causa y el efecto son intercambiables y con el que el escritor metido a científico Edgar Allan Poe finaliza de forma brillante su último libro de ciencia titulado Eureka.
Realmente y atendiendo a este modelo, los seres vivos se comportan como estructuras fundamentadas en el principio de la elasticidad y cualquier cambio en la distribución de las cargas desemboca en una reconfiguración interna que se traduce en una cascada de cambios, algunos de ellos de consecuencias impredecibles como si se desatara una auténtica tormenta. Las diferentes especies están tan conectadas o imbricadas estructuralmente con el medio ambiente que cualquier cambio en éste supone un cambio de cargas en el sistema elástico que las obliga de nuevo a reorganizarse internamente, según el principio lamarckista de causa y efecto. La jirafa no sólo estiró el cuello para alcanzar frutos elevados, sino que simultáneamente o paralelamente, como cualquier estructura, unas partes afectaron a las otras y desarrolló un complejo sistema circulatorio de válvulas para bombear sangre al cerebro. Todavía estoy buscando un paleoantropólogo que me explique la evolución humana con sus cambios en la estructura ósea según los parámetros ortodoxos del darwinismo y sus famosas mutaciones azarosas, a ver quién es el valiente que explica el proceso de la reabsorción ósea del rostro y de la cara en humanos a partir de un único individuo que sufrió una mutación al azar. Deberíamos dejar de hacer tanto seguidismo anglosajón.
El darwinismo es una teoría fake en parte y en esencia, una teoría de medias verdades o medias mentiras de tipo finalista. Darwin era hijo de un prestamista-financista que sólamente llegó a la conclusión de tipo finalista, verdadera pero fascista, de que los que "más tienen", "los más fuertes", "los más sanos" parten con ventaja, el capitalismo como organización económica basada en el ventajismo. El darwinismo es para la evolución un aditivo, un mejorante, que se sustenta desde un punto de vista estructural en el principio de que ante un riesgo serio de colapso las partes más resistentes de la estructura se ven favorecidas. Es en este sentido una ideología muy animal propia de quien percibe pero desconoce. El asunto de las mutaciones azarosas es una extrapolación errónea de la plasticidad caprichosa y fenotípica derivada de la domesticación, un evento, por otra parte, claramente lamarckista. A este respecto soy creacionista en la medida en que creo que la elasticidad siempre construye según el precepto de la llamada "voluntad divina" y creo en el "diseño inteligente" en la medida en que esa misma elasticidad que siempre construye genera una topografía de relaciones con su bolsa de pasados que construyen futuros y su bolsa de futuros que construyen pasados para arrancar así una historia evolutiva y vital a esa nube de relaciones. Pero también creo firmemente en la evolución de los sistemas elásticos en base al concepto de reciprocidad adaptativa en la que el pasado construye futuros pero los futuros tienen la capacidad a la vez de modificar el pasado, tal que Jano patrón de los arquitectos.
En relación con lo anterior podemos decir que el fenómeno evolutivo en seres pluricelulares, y teniendo en cuenta que todo ser pluricelular es un árbol, se basa, desde un punto de vista elástico, en mermar o exacerbar jerarquías-reiteraciones-fractalidades según las necesidades y según las nuevas necesidades que la propia evolución demanda al más puro estilo lamarckista. Las jerarquías-reiteraciones-fractalidades son adimensionales como sabe cualquier programador informático, son como las relaciones bioquímicas, caben en una molécula, y se estiran y se encogen como la tripa de San Jorge. La domesticación estriba precisamente en exacerbar jerarquías mermadas o agazapadas por la hostilidad de la vida salvaje. Reconocer aquellas especies que están más estresadas y que están agazapadas y tienen potencial es un arma poderosa para hacerlas evolucionar. Es el caso, por ejemplo, de la papa andina o el jitomate silvestre. La selección natural no es, pues, el motor de la evolución, la selección natural es circunstancial y darwiniana y unas veces se expresa y otras no y es contraria al hedonismo evolutivo basado en la exacerbación extrema y sin límites de un pavo real o de un lirio de mar como motor evolutivo.
La elasticidad siempre construye generando una topografía en la cual aparece el antes y el después, el pasado que construye futuros y esos futuros que tienen a su vez la capacidad de modificar el pasado. En este sentido los seres vivos constituyen una constante dialéctica entre el pasado y el futuro como el cerebro y, aparte de sus cerebros como principal instrumento adaptativo de tipo conductual, ellos mismos son un cerebro. De este modo cuando vemos un ratón lo que realmente estamos viendo es un instante de la historia de un ratón con sus pasados y sus futuros implícitos en la misma figura aparente del ratón. Es por este motivo que un ratón es una historia arrancada a una nube de elasticidad y es por este motivo que el genoma funcional de un ratón representa el 5% o el 10% de su ADN, el resto es el llamado ADN basura y es precisamente este decalaje o distancia existente entre la historia del ratón y la nube de elasticidad lo que nos permite hablar de futuros y pasados inherentes al propio ratón. Los presentes crean futuros y los futuros modifican esos presentes que pronto serán pasados al considerar otro instante como presente inteligente y esta dinámica hace que los sistemas elásticos avancen y evolucionen.
Los futuros están ahí, son inherentes a nosotros. A nivel microscópico los futuros los constituyen fundamentalmente las diferentes relaciones bioquímicas de células y bacterias pero a nivel macroscópico, en seres pluricelulares, los futuros los constituyen las fractalidades agazapadas (¿Quizás retrotransposones del ADN basura?), porque todo ser pluricelular es un árbol. Cuando observamos una bacteria o una célula estamos viendo una historia en un instante concreto, una historia arrancada a una nube de elasticidad o de relaciones en la que los pasados y los futuros son consustanciales. Hay multitud de relaciones bioquímicas transversales que no tienen una expresión fenotípica, genética o proteica o que simplemente no son funcionales pero que están ahí e influyen o tienen la capacidad de influir en la historia vital de un microorganismo y que, por tanto, constituyen futuros, porque de lo que se trata es de arrancar una historia dentro de una nube de elasticidad según los postulados de la mecánica cuántica.

 

 

  

 

 

La evolución a nivel macroscópico se basa primordialmente en mermar y en exacerbar jerarquías o fractalidades. Estamos construidos de jerarquías agazapadas que constituyen futuros esperando ansiosas en ser exacerbadas como un árbol espera ansioso por la llegada de la primavera. Las garras poderosas de los topos, la cornamenta de un ciervo o de un bóvido, el pico de un kiwi o las patas de una garza son fractalidades exacerbadas. Una membrana residual, el patrón de un pelaje o el color de unas patas, la forma misteriosa de un lóbulo, pueden esconder una relación latente o ser una fractalidad agazapada. Por un lado el principio de mínima energía y por otro lado la voluntad divina que siempre construye son los preceptos contrarios en los cuales bascula el frágil equilibrio evolutivo. Mermar, esto es retroceder, contra todo pronóstico, puede ser un potente mecanismo evolutivo pues te permite elegir otro camino evolutivo. La evolución de los pinnípedos a partir de mamíferos carnívoros terrestres se explica a partir de la merma y de la exacerbación de diferentes partes de su morfología, del mismo modo podemos explicar la evolución de los cetáceos a partir de ciertas especies de animales de la familia de los artiodáctilos, como los hipopótamos, sus parientes terrestres más cercanos.
Al respecto es muy interesante la evolución de los dedos de las patas de los artiodáctilos y de los perisodáctilos. Los artiodáctilos o ungulados de dedos pares son mamíferos cuyas extremidades terminan en un número par de dedos. Los dedos más desarrollados son el tercero y el cuarto, los otros tres dedos están presentes, están ausentes o son vestigiales o apuntan hacia atrás. En cambio, en los perisodáctilos o ungulados de dedos impares soportan el peso de su cuerpo sobre uno de los cinco dedos, en este caso el tercero, como en el caso del caballo, o en tres, como en el caso del rinoceronte. En el caso de los perisodáctilos, el dedo central (tercero) se hace más grande y los demás se reducen: "Hace miles de años los caballos eran herbívoros del tamaño de un perro grande y sus patas estaban terminadas en varios dedos. A medida que su tamaño fue incrementándose y con el objetivo de absorber mejor los esfuerzos generados durante la carrera estos dedos originales se fueron atrofiando paulatinamente hasta quedar reducidos en uno solo recubierto por una pezuña protectora de queratina". "Si el caballo actual (dice Danowitz) tiene un dedo por extremidad anterior, esperaríamos que cada uno de ellos tuviera un total de dos venas, dos arterias y dos haces de nervios. Sin embargo, nuestras disecciones encontraron entre cinco y siete haces neurovasculares por extremidad anterior, lo que sugiere que los dedos adicionales comienzan a desarrollarse pero no se diferencian por completo".

 

 

 

 

 © Marcos Castro Vilas, arquitecto